Home » Ngữ-Văn-10 » Ngữ-Văn-10-tập-1 » Tổng Quan Văn Học Việt Nam

Tổng Quan Văn Học Việt Nam

Wednesday, January 11, 2017

Tổng Quan Văn Học Việt Nam

A. Mục tiêu bài học

Giúp học sinh:

- Thấy được hai bộ phận hợp thành của VHVN: VHDG và VH viết

-Nắm được một cách khái quát tiến trình phát triển của VH viết.

- Hiểu được những nội dung thể hiện con người VN trong VH

B Trọng tâm KT- KN

1. Kiến thức

- Những bộ phận hợp thành, tiến trình phát triển của VHVN và tư tưởng, tình cảm của con
người VN trong VH

2. Kĩ năng

- Nhận diện được nền VH dân tộc, nêu được các thời kì lớn, các giai đoạn cụ thể trong các thời kì phát triển VH dân tộc.

C. Phương pháp

- Giáo viên sử dụng kết hợp các phương pháp diễn dịch, quy nạp, phát vấn gợi mở dẫn dắt học sinh bằng hệ thống câu hỏi. Tích hợp kiến thức Tiến Việt, kiến thức lịch sử, Ngữ văn THCS.

D. Phương tiện

- SGK, SGV, Giáo án, các tư liệu tham khảo khác.

E. Tiến trình dạy học

1. Ổn định tổ chức lớp

2. Kiểm Tra bài cũ

3. Dạy học bài mới

* Lời vào bài:

Lịch sử văn học của bất kì dân tộc nào cũng đều là lịch sử tâm hồn của dân tộc ấy. VHVN cũng vậy. Vậy quá trình vận động và phát triển của văn học VN như thế nào? VHVN có những đặc điểm gì về nội dung và nghệ thuật? Giờ học ngày hôm nay chúng ta sẽ được tìm hiểu qua bài “TQVHVN”.

Hoạt động của GV và HS	Tg	Nội dung cần đạt
- GV thuyết giảng: Tổng quan là cáh nhìn nhận, đánh giá một cách khái quát nhất những nét lớn của VHVN. *(?) Bài tổng quan VHVN được tổ chức thành những thành phần chính ntn?* - HS đọc SGK, trả lời câu hỏi.		- TQVHVN: + Các bộ phận hợp thành của VHVN. + Hai thời đại lớn của VHVN. + Con người VN qua văn học.
- GV nêu câu hỏi: *(?) VHVN gồm mấy bộ phận lớn?* *(?) Em hiểu thế nào là VHDG?* - HS dựa vào SGK trả lời. - GV giải thích thêm: VHDG là sản phẩm được sáng tác tập thể, của chung cả một cộng đồng nhân dan lao động, ko là của riêng một cá nhân nào. Khi VHDG ra đời hình thức chữ viết cũng chưa có. Hơn nữa nhân dân lao động không phải ai cũng biết chữ. Vì thế nên hình thức sáng tác, lưu truyền và bảo lưu chủ yếu của VHDG là truyền miệng. Š Tạo nên Tính truyền miệng và tính tập thể của VHDG. Ngoài ra thì VHDG thường gắn với các sinh hoạt văn hóa cộng đồng của nhân dân ta như: hội hè, đình đám, với các hình thức hát, kể, diến xướng,... VD: hát đối đáp giao duyên of nam nữ thanh niên vùng ĐBBB: hát ví, hát dặm của đồng bào dân tộc, nhân dân Nghệ An - Hà Tĩnh: lời hát ru của bà, mẹ ru các em bé ngủ, ... Š Tạo nên tính thực hành của VHDG.		I. Các bộ phận hợp thành của VHVN - VHVN gồm 2 bộ phận lớn: VHDG và VH viết. *1. Văn học dân gian* - Kn: VHDG là những sáng tác tập thể của nhân dân được truyền miệng từ đời này sang đời khác . - Thể loại VHDG phong phú và đa dạng. Bao gồm: + Thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn Š Truyện cổ dân gian. + Ca dao, tục ngữ, câu đố, vè, truyện thơ Š Thơ ca dân gian. + Chèo, tuồng, cải lương Š Sân khấu dân gian. - Đặc trưng: + Tính truyền miệng. + Tính tập thể. + Tính thực hành - gắn với các sinh hoạt khác nhau trong đời sống công đồng.
- GV yêu cầu HS đọc SGK suy nghĩ và trả lời câu hỏi: *(?) Văn học viết khác VHDG ở chỗ nào?Nêu những đặc điểm của VH viết VN so với VHDG?* *GV gợi dẫn:* *(?) Tác giả của văn học viết là ai?* *(?) VH viết được viết bằng những thứ chữ nào?* *(?) Hệ thống thể loại của VH viết VN mà em đã được học ở THCS?* - HS đọc SGK, trao đổi thảo luận và trả lời câu hỏi.		*2. Văn học viết* - Kn: Văn học viết là sáng tác của tầng lớp trí thức được ghi lại bằng chữ viết, là sáng tạo của cá nhân và mang dấu ấn của tác giả. - Đặc điểm: - Tác giả: trí thức VN, sáng tác của cá nhân, mang dấu ấn cá nhân. - Hình thức sáng tác và lưu truyền bằng chữ viết, văn bản. - Chữ viết: 3 loại chữ khác nhau - chữ Hán, chữ Nôm, và chữ quốc ngữ. - Hệ thống thể loại: + Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX: văn xuôi tự sự ( truyện, kí, văn chính luận, tiểu thuyết chương hồi); trữ tình (các bài thơ cổ phong, Đường luật, ngâm khúc, truyện thơ Nôm, hát nói); văn biền ngẫu (phú, cáo, văn tế). + Từ đầu thế kỉ XX đến nay: tự sự ( T.thuyết, tr.ngắn, kí); trữ tình (thơ trữ tình, trường ca); kịch (kịch nói, kịch thơ...).
- GV: yêu cầu HS đọc SGK và trả lời câu hỏi: *(?) Nhìn một cách tổng quát thì VHVN được chia làm mấy thời kì?* - HS trả lời dựa vào SGK. - GV giảng giải: VHTĐ hình thành và phát triển trong mqh giao lưu và chịu ảnh hưởng của nền VH Đông Nam Á và Đông Á, chủ yếu là VHTĐ Trung Quốc. VHHĐ chia làm 2 thời kì, tuy có đặc điểm riêng nhưng đều nằm trong một xu hướng phát triển chung của quá trình HĐH văn học dân tộc nên được gọi là VHHĐ. VHHĐ được hình thành từ đầu T.kỉ XX, liên tục vận động và phát triển cho đến ngày nay trong mqh giao lưu quốc tế, chịu ảnh hưởng của văn hóa phương Tây- các nước Âu - Mỹ.		II. Quá trình phát triển của văn học viết Việt Nam - Nhì một cách tổng quát thì VHVN có 3 thời kì phát triển lớn gắn liền với lịch sử, văn hóa, chính trị của đất nước: + VHVN từ thế kỉ X -> hết thế kỉ XIX. + VHVN từ đầu thế kỉ XX -> cách mạng tháng 8 - 1945. + VHVN từ sau CM tháng 8 - 1945 -> hết thế kỉ XX. Thời kì đầu gọi là VHTĐ, hai thời kì sau gọi là VHHĐ.
- GV: - Yêu cầu HS đọc SGK và tóm tắt những ý chính về 2 thời kì văn học VHTĐ và VHHĐ. - Ghi tóm tắt = sơ đồ lên bảng. *(?) Dựa vào SGK, nêu những đặc điểm chính của VHTĐ?* - Hs dựa vào SGK và phần chuẩn bị bài ở nhà, trả lời câu hỏi. - Hs tóm lược những đặc điểm chính của VHTĐ	.	*1. Văn học trung đại (từ thế kỉ X -> hết thế kỉ XIX)* - Thời gian: từ thế kỉ X - > thế kỉ XIX. - Hoàn cảnh: Xhpk VN hình thành, phát triển và suy thoái cùng với công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc. - Văn tự: chữ Hán và chữ Nôm. - Ảnh hưởng: chịu ảnh hưởng của các học thuyết lớn: Nho giáo, Phật giáo, tư tưởng Lão Trang. - Tác giả: chủ yếu là các nhà Nho. - Thể loại: chủ yếu là tiếp nhận hệ thống thể loại từ Trung Quốc. Ngoài ra còn có các thể loại sáng tạo của dân tộc như: thơ lục bát, song thất lục bát, hát nói... - Thi pháp: mang tính quy phạm chặt chẽ, lối viết ước lệ tượng trưng, sùng cổ, phi ngã. - Thành tựu tiêu biểu: thơ văn yêu nước Lý - Trần; thơ văn N.Trãi, N.B.K, N.Du, C.B.Quát, ...
- GV nêu câu hỏi: *(?) Hãy nêu các đặc điểm của VHHĐ trong sự so sánh với VHTĐ? - Hs trình bày các đặc điểm của VHHĐ - GV khái quát:* VHVN đã đạt được những thành tựu đặc sắc về nội dung và nghệ thuật với nhiều tác giả được công nhận là danh nhân văn hóa thế giới như: N.Trãi, N.Du, HCM,... Nhiều tác phẩm đã được dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài. VHVN với những khả năng và sự sáng tạo của nó đã khẳng định được vị trí và tiếng nói của mình trong nền VH nhân loại.	.	*2. Văn học hiện đại (từ đầu thế kỉ XX -> hết thế kỉ XX)* - Thời gian: từ đầu thế kỉ XX -> nay. - Hoàn cảnh: VHHĐ ra đời và phát triển trong công cuộc đấu tranh lâu dài và gian khổ dành độc lập của dân tộc, thống nhất đất nước. Và sự nghiệp đổi mới đất nước của nước ta từ sau 1986 đến nay dưới sự lãnh đạo của Đảng. - Văn tự: chủ yếu là chữ quốc ngữ. - Ảnh hưởng: VHHĐ ra đời và phát triển trong mqh giao lưu quốc tế rộng lớn và chịu sự ảnh hưởng chủ yếu của nền văn học các nước phương Tây, các nước Âu Mỹ. - Tác giả: Xuất hiện đội ngũ nhà văn chuyên nghiệp, sáng tác văn chương trở thành một nghề (xuất hiện báo chí, kĩ thuật in ấn hiện đại, công chúng văn học đông đảo, đời sống văn học sôi nổi, năng động hơn). - Thể loại: Thơ mới, tiểu thuyết, kịch nói,... - Thi pháp: hệ thống thi pháp mới: lối viết hiện đại, đề cao cá tính sáng tạo, cái tôi cá nhân ngày càng được khẳng định. - Thành tựu tiêu biểu: thơ mới; tiểu thuyết TLVĐ; văn xuôi HTPP; văn xuôi chống Pháp; thơ, tiểu thuyết, bút kí chống Mỹ,...