Home » Ngữ-Văn-10 » Ngữ-Văn-10-Tập-2 » THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ

THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ

Saturday, January 14, 2017

THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ

( Trích Đại Việt sử kí toàn thư)- Ngô Sĩ Liên

A.Mục tiêu bài học.

Giúp HS:

- Nhận thức được vẻ đẹp nhân cách của con người luôn trọng nghĩa nước hơn tình nhà qua ứng xử của Trần Thủ Độ.

- Thấy được đặc điểm của ngòi bút xử kí Ngô Sĩ Liên, trong nghệ thuật kể chuyện, khắc họa tính cách nhân vật, diễn đạt,...

B. Trọng tâm kiến thức - kĩ năng

(Như chuẩn kiến hthwcs - kĩ năng)

C. Phương tiện dạy học

- SGK, SGV, G/án + TLTK khác

D. Phương pháp dạy học

- Gợi dẫn, đàm thoại, phát vấn,TĐTL, giảng bình + tích hợp KT ls - xh.

E. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ:

(?) Hưng Đạo Vương TQT được hiện lên qua đoạn trích với những phẩm chất cao quý gì? Việc đặt nhân vật vào những tình huống khác nhau có tác dụng gì?

3. Bài mới:

Hoạt động của GV và HS	TG	Nội dung cần đạt
Hoạt động 1 : Hướng dẫn HS tìm hiểu TD ( ?) *Tác phẩm nói về ai?*		I. Hướng dẫn tìm hiểu chung 1. Về Thái sư Trần Thủ Độ
(?) *Hãy cho biết thái sư có vai trò gì?* HS: đọc Td, TLCH GV gt về nvls TTĐ: - TTĐ (1194- 1264), ông là một nvls khá đặc biệt.Trước nay được xem là một nhà chính trị nhiều mưu mô thủ đoạn, thậm chí là tàn nhẫn. nhất là trong công việc khôn khéo dàn xếp để đoạt ngôi nhà Lý về cho nhà Trần, kéo theo cả việc bức tử Lý Huệ Tông và sát hại các tôn thất nhà Lý để trừ hậu họa. - Tuy nhiên, xét một cacchs khách quan có thể thấy sự chuyển đổi triều đại từ Lý sang Trần ở thế kỉ XIII là một nhu cầu phát triển tất yếu của LS, mà TTĐ chỉ là người có công lớn trong viêc khai sáng, phù trợ. Ông đã đem hết lòng trung thành, tận tụy, tài năng và mưu trí của mình để giúp vua Trần giữ gìn cơ nghiệp, bảo vệ đất nước, chống ngoại xâm. Ngày nay, nhìn lại nhân vật lịch sử TTĐ, cần có sự công bằng hơn để đánh giá đúngnhững mặt tốt, cần khẳng định, đề cao, nhất là phẩm chất chí công vô tư, nghiêm minh, liêm khiết của một vị qua triều.		- Thái sư là chức quan cao nhất trong triều đình thời phong kiến, không chỉ có quyền tham gia mọi việc chính sự mà còn có vai trò làm quân sư cố vấn cho vua
		2. Về văn bản
GV: Gọi hs đọc tác phẩm		*- Bố cục*: Chia làm 3 đoạn
(?) *Văn bản chia làm mấy đoạn? Nêu ý chính* ? HS; đọc vb & TLCH		+ Đoạn 1 (" Giáp tí....quyền hơn cả Vua") : Giới thiệu nhân vật lịch sử và nhân vật Trần Thủ Độ
		+ Đoạn 2 : ( " Bấy giờ...Vua bèn thôi") Nêu cụ thể các hành động ứng xử của TTĐ trong việc triều chính + Đoạn 3: ( phần còn lại) : Đánh giá về công trạng của TTĐ
Hoạt động 2: Hd HS đọc hiểu vb		II. Hướng dẫn đọc hiểu văn bản (Giá trị nội dung và nghệ thuật) 1. Giá trị nội dung * Đoạn 1
(?) *Đoạn 1 giới thiệu điều gì về sự kiện lịch sử và nhân vật?* HS: TĐTL & TLCH		- Sự kiện lịch sử: Thái sư TTĐ chết - Giới thiệu nhân vật: Học vấn ít nhưng tài lược hơn người
		* Đoạn 2: nhân cách của Trần Thủ Độ -- Thể hiện qua cách ứng xử của TTĐ trước 4 sự kiện trong cuộc đời hoạt động chính trị xã hội của ông:
(?) *Khi kể về nhân vật TTĐ, tác giả đưa ra bao nhiêu tình tiết?* *Mỗi tình tiết bộc lộ những khía cạnh nào về tính cách của ông?* HS: TĐTL & TLCH		Gồm 4 tình tiết: + Tình tiết 1: Với người hặc tội mình - nói thẳng về việc lấn át quyền binh của TTĐ. Ông ko biện bạch cho bản thân, tỏ lòng thù oán tìm cách trừng trị kẻ hặc mình mà còn công nhận là người ấy nói đúng và ban thưởng cho ng dám dũng cảm vạch tội mình. -> Thể hiện tính trung thực, thẳng thắn dám chấp nhận những lời phê phán đúng, khích lệ cấp dưới trung thực và dũng cảm, vạch sai làm của ng khác cho dù ng ấy là bề trên. + Tình tiết 2: Với người quân hiệu “giữ phép" ngay với vợ mình. TTĐ ko bênh vợ, bắt tội ng quân hiệu mà tìm hiểu rõ nguồn cơn, rõ luật pháp rồi mới khen ngợi và ban thưởng ng giữ đúng luật pháp, phép nước. *-> Chứng tỏ ông là một ng chí công vô tư, nghiêm minh, tôn trọng pháp luật, không vì người* *thân cận nhất mà hành xử sai trái- ko thiên vị ng nhà* + Tình tiết 3: Đối với kẻ nhờ cậy xin chức tước - một người bà con với vợ mình xin làm " câu đương" . Ông chấp nhận nhưng ra điều kiện " phải chặt một ngón chân"-> răn đe kẻ ko đủ tư cách, hay luồn lọt nhờ cậy; khéo nhắc nhở vợ ko được dựa vào quyền chồng để làm bậy. *-> Thể hiện sự công bằng, giữ gìn phép nước, bài trừ tệ nạn chạy trọt chức tước, đút lót, dựa dẫm thân thích.* + Tình tiết 4: Gạt bỏ ý định của Trần Thái Tông muốn ban chức tướng cho người anh cả của mình là An Quốc -> *Tính thẳng thắn, cương trực, thể hiện sự chí công vô tư, không vì quyền lợi cá nhân mà phá vỡ kỉ cương phép nước, kéo bè kéo cách* - ko tư lợi cá nhân.
(?) *Qua các tình tiết như vậy, em có nhận xét gì về nhân cách của TTĐ?* HS: TĐTL & TLCH (?) *Tác giả đã đánh giá ntn về nhân vật lịch sử này?* HS: TĐTL & TLCH		* Những tình tiết trên đã góp phần làm nổi bật bản lĩnh và nhân cách TTĐ: *thẳng thắn, cầu thị, độ lượng, nghiêm minh,và đặc biệt là hết sức chí công vô tư* . Luôn đặt việc nước lên trên không mảy may tư lợi cho bản thân và gia dình điều này còn có ý nghĩa hơn bởi TTĐ đang nắm giữ chức quan cao nhất trong triều và nắm toàn quyền trong tay vì vua đang còn nhỏ -> Có thể nói : TTĐ là một vị quan đầu triều gương mẫu, xứng đáng là chỗ dựa của quốc gia và đáp ứng lòng tin của nhân dân * Đoạn 3: - Là một người ít học nhưng giỏi giang - Làm quan đầu triều nhưng không quan liêu mà quán xuyến mọi việc Có công xây dựng triều đình, giữ được thanh danh tiết tháo
		2. Nghệ thuật kể chuyện và khắc họa chân dung nhân vật
(?) *NT kể chuyện và khắc họa chân dung nhân vật của tg có gì đắc sắc?* HS: TĐTL & TLCH GV: Phân tích (?) *Trong 4 tình tiết tác giả có xen vào đó lời nhận xét, hay bình luận k? Tác dụng* HS: TĐTL & TLCH		- Nét đặc sắc là nhà viết sử đã *xây dựng những tình huống đầy kịch tính* và biết lựa chọn chi tiết đắt giá + Mỗi câu chuyện dù ngắn nhưng đều có những xung đột đi đến cao trào và giải quyết một cách bất ngờ, gây thú vị cho người đọc. Từ đó người đọc có thể tự rút ra ý nghĩa và chân dung nhân vật + Tác giả không xen lời nhận xét hay bình luận để khách quan và để sự việc tự nó nói lên vấn đề - Lối viết sử hấp dẫn, tạo được yếu tố bát ngờ, có kịch tính.
		III. Luyện tập Bình luận về nhân vật lịch sử này