Home » Ngữ-Văn-10 » Ngữ-Văn-10-Tập-2 » TỰA "TRÍCH DIỄM THI TẬP"

TỰA "TRÍCH DIỄM THI TẬP"

Tuesday, January 10, 2017

TỰA "TRÍCH DIỄM THI TẬP"

( TRÍCH ) - HOÀNG ĐỨC LƯƠNG

A. Mục tiêu bài học.

Giúp HS:

- Nắm được đặc điểm của một bài tựa, nghệ thuật lập luận của tác giả.

- Hiểu được niềm tự hào và ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương trong việc bảo tồn di sản văn hóa dân tộc.

B. Trọng tâm kiến thức - kĩ năng

1. Về kiến thức:

- Ý thức trách nhiệm trong việc bảo tồn di sản văn học của tiền nhân và nhắc nhở các thế hệ sau hãy biết trân trọng và yêu quý di sản văn học của dân tộc mình.

- Cách lập luận chặt chẽ kết hợp với tính biểu cảm.

2. Về kĩ năng:

- Rèn kĩ năng lập luận chặt chẽ để thể hiện quan điểm của người viết một cách thuyết phục.

C. Phương tiện dạy học

- SGK, SGV, G/án +TLTK khác

D. Phương pháp dạy học

- Gợi dẫn, phát vấn, TĐTL, diễn giảng

E. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ:

(?) Vì sao bài Cáo được xem là áng thiên cổ hùng văn? Hãy chứng minh.

3. Bài mới:

* Lời vào bài:

Như chúng ta đã biết sưu tầm và bảo tồn di sản văn hóa tinh thần của cha ông là một công việc rất quan trọng và cần thiết nhưng cũng hết sức khó khăn. Đặc biệt là những thời kì xa xưa, hoặc trong thời kì chiến tranh. Để hiểu rõ hơn về những khó khăn vất vả đó, hôm nay....

Hoạt động của GV và HS	TG	Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Hd HS tìm hiểu chung		I. Tìm hiểu chung
GV: gọi hs đọc tiểu dẫn (?) *Nêu những nét hiểu biết của em về tác giả ?* HS: đọc và TLCH		1. Tác giả - Hoàng Đức Lương: Quê ở Văn Giang, Hưng Yên, từng đỗ tiến sĩ, sống ở thế kỉ XV
		2. Văn bản
(?) *Nhan đề trích diễm thi tập có nghĩa là gì?*		*a. Nhan đề:* - *Trích: rút ra, lược trích; diễm: tươi đẹp; thi: thơ; tập*: quyển
GV: giải thích		*-> Tuyển tập những bài thơ hay*
(?) *E hiểu thế nào là thể tựa?*		*b. Thể loại: - Tựa: bài viết đặt ở đầu sách , do tác giả hoặc người được tác giả mời viết - Nội dung* thường nêu những quan điểm của người viết về các vấn đề liên quan đến cuốn sách như: lí do phương pháp làm sách, kết cấu của sách ....Là một dạng lí luận phê bính của văn học trung đại
(?) *Vậy theo em những lời giới thiệu mở đầu các quyển sách hiện nay có gần gũi với thể tựa không?* HS: nhận xét
GV: Gọi hs đọc (Lưu ý cách đọc: Đọc chậm rãi, rõ ràng các vế câu, các luận điểm, luận cứ thể hiện cảm xúc của tác giả) Giải thích từ khó HS: đọc vb và xem chú thích chân trang
(?) *Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội dung* HS: TLCH CH. Để hiểu rõ hơn về bài tựa. Ta chuyển sang.		*3. Bố cục* *- chia làm 3 phần:* + Phần 1( Thơ văn....lắm sao) lí do tg biên soa + Phần 2( Tôi k....xưa vậy) quá trình biên sọa + Phần 3( còn lại) thời gian họ tên chức danh, quên quán người viết tựa
Hoạt động 2: Hd HS đọc hiểu văn bản		II. Đọc -hiểu văn bản 1. Lí do biên soạn
(?) *Theo HĐL có ~ nguyên nhân nào khiễn cho các sáng tác thơ văn k được lưu truyền?* HS :phát hiện		* Nguyên nhân: + Chỉ có thi nhân (nhà thơ)mới thấy được cái hay, cái đẹp của thơ ca
GV: Gọi hs đọc
(?) *E có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả?* HS: nhận xét		-*Cách lập luận*: liên tưởng , so sánh: + Người có học, người làm quan thì bận học , hoặc không quan tâm đến thơ văn( còn mài học thi)
		+ Người yêu thích sưu tầm thơ văn thì lại không đủ trình độ năng lực và tính kiên trì
		+ Nhà nước( triều đình Vua) không khuyến khích in ấn chỉ in kinh phật
(?) *E có nhận xét gì về 4 nguyên nhân tác giả vừa nêu?* HS; nhận xét -> Phụ thuộc nhiều vào con người		-> Nguyên nhân *chủ quan*
(?) *Nhận xét cách lập luận của tác giả?*		=> *Lập luận rõ ràng chặt chẽ , phương pháp chung là quy nạp*
(?) *Ngoài 4 NN chủ quan, tác giả còn đưa ra những NN khách quan?* HS: phát hiện		- Nguyên nhân khách quan: +Sự phá hủy của thời gian đối với sách vở + Chiến tranh hỏa hoạn
(?) *Theo em các NN mà tác giả đưa ra có xác đáng không?* HS: nhận xét GV: Lí giải/ 233		-> *các lí do tác giả đưa ra đều có cơ sở thực tiễn*
(?) *Qua việc tìm hiểu các lí do trên , em có thể hình dung con đường xây dựng và gìn giữ phát triển nền văn hiến của ông cha ta diễn ra ntn?* HS: TĐTL &TL		-> Việc gìn giữ và phát triển bản sác văn hóa, dân tộc của ông cha ta trong lịch sử là một cố gắng lớn lao
GV: Gọi hs đọc " Đức Lương... sao" *( ?)* *Đoạn này có nội dung gì?*		- Tác giả trực tiếp nêu ra ~ nguyên nhân thôi thúc mình biên soạn
(?) *Động cơ nào thôi thúc tác giả biên soạn?* HS: TĐTL &TL		* Lí do biên soạn - Thực trạng tác phẩm thơ ca được lưu truyền rất ít ỏi không tương xứng với bề dày văn hiến dân tộc" nhặt nhạnh ở giấy tàn, vách nát... - Người học làm thơ phải trông vào bách gia thời Đường
(?) *Qua việc nêu lí do này, tác giả đã bày tỏ tình cảm thái độ ntn đối với văn hiến dân tộc?* HS: TĐTL &TL		* *Tình cảm thái độ của tác giả:* -Tác gải cảm thấy đau xót , tổn thương lòng tự hào dân tộc. Những câu cảm thán đặt ở cuối đoạn văn để lại cảm nhận về một sự day dứt đánh mạnh vào tình cảm của người đọc - ý thức độc lập tự chủ về văn hóa dân tộc, tinh thần sánh ngang với trung quốc biểu hiện niềm tự hào , sự phục hưng thời đại
(?) *Qua việc tìm hiểu phần 1 hãy cho biết cách lập luận của tác giả?* Tác dụng? HS: TĐTL &TL		* *Cách lập luận:* - Tác gả k bắt đầu nêu ngay lí do soạn sách mà chốt lại sau khi đã trình bầy nguyên nhân của thực trạng thơ văn còn lại rất mỏng manh, ít ỏi
		-> *Khẳng định việc soạn Trích diễm thi tập không phải chỉ là ý muốn chủ quan của người viết mà còn là nhu cầu, sự thôi thúc của thời đại*
		2. Quá trình soạn sách và kết cấu tác phẩm
(?) *HĐL đã làm gì để sưu tầm thơ văn của tiền nhân?* HS: TĐTL &TL		- Người viết đã " Tìm quanh hỏi khắp" để thu nhập, thu lượm thơ của các vị làm quan trong triều, lựa chọn bài hay, phân loại và chia quyển( Gồm 6 quyển, chia làm 2 phần: Phần chính là thơ ca của các tác giả từ đời Trần đến đời Hậu Lê. Phần cuối quyển là ~ bài thơ của chính tác giả)
(?) *E có cảm nghĩ gì về công việc sưu tầm biên soạn của ông?* HS: TĐTL &TL		-> *công việc sưu tầm rất khó khăn vất vả*
(?) *Điều gì đã thôi thúc HĐL đã vượt qua khó khăn để biên soạn?*		- Đó là trách nhiệm của người dân yêu nước , cần phải giữ gìn bản sắc dân tộc
(?) *Vậy mà tác giả viết với một thái độ ntn?* HS: TĐTL &TL		- Thái độ rất khiêm tốn " Tài hèn, sức mọn"
(?) *Nhận xét của em về cách lập luận của tác giả ở đoạn 2 này?Tác dụng?* HS: TĐTL &TL		- Trong quá trình sưu tầm tác giả đi thuyết minh khó khăn xen vào đó là những câu văn đầy cảm xúc Yếu tố biểu cảm trữ tình thuyết minh đã từng tham gia vào cùng một bài văn nghị luận Người đọc cảm thông và bị thuyết phục
(?) *Qua việc tìm hiểu bài tựa đã thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với thơ ca dân tộc , nghệ thuật biểu hiện của tác phẩm có gì đáng lưu ý?* HS: TL dựa vào phần ghi nhớ		* Ghi nhớ: (sgk/30)
Hoạt động 3: Hd Hs tổng kết - luyện tập		III. Tổng kết *1. Nộidung:* - Trích diễm thi tập thể hiện niềm tự hào , sự trân trọng và ý thức bảo tồn di sản văn hóa dân tộc *2. Nghệ thuật:* - Bài tựa có cách lâp luận chặt chẽ , sáng rõ , hòa quyện với màu sắc trữ tình
GV: Hướng dẫn Hs: viết - > GV :nhận xét- bổ sung		IV. Luyện tập Viết môt lời giới thiệu ngắn gọn cho tập san của lớp.