HomeLUYỆN TẬP VỀ LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN
Thursday, February 2, 2017
LUYỆN TẬP VỀ LIÊN KẾT TRONG
VĂN BẢN
1. Hãy kể
tên các phép liên kết hình thức đã học ở Trung học cơ sở. Lấy ví dụ về từng
phép liên kết.
Gợi ý: Chú ý các phép liên
kết lặp, nối, thế,…
2. Chỉ ra sự
thiếu liên kết nội dung trong đoạn văn sau:
Cắm bơi một mình trong đêm.
Đêm tối bưng
không nhìn rõ mặt đường. Trên con đường ấy, chiếc xe lăn bánh rất
êm. Khung xe phía cô gái ngồi lồng đầy bóng trăng. Trăng bồng bềnh nổi lên qua
dãy Pú Hồng. Dãy núi này có tính chất quyết định đến gió mùa đông bắc nước ta.
Nước ta bây giờ là của ta rồi, cuộc đời đã bắt đầu hửng sáng.
Gợi ý:
- Sự liên kết nội dung thể
hiện ở sự thống nhất đề tài, chủ đề giữa các câu, các đoạn trong văn bản và ở
sự triển khai đề tài, chủ đề hợp lí, lô gích, thuyết phục,…
- Các câu trong đoạn văn trên
nối tiếp nhau bằng những phương thức liên kết hình thức. Nhưng nội dung của các
câu lại hướng về những đề tài, chủ đề khác nhau. Các yếu tố liên kết hình thức
phải gắn bó chặt chẽ với sự liên kết về mặt nội dung.
3. So sánh
hai đoạn văn sau và rút ra nhận xét về tính lô gích của lập luận trong hai cách
sắp xếp.
Đoạn 1
Kết quả học tập trong học kì
vừa qua của lớp 10 A4 rất tốt: 100% đạt điểm trung bình từ 7, 5 trở lên, có 16
bạn đạt điểm tối đa trong tất cả các môn thi học kì. Song, trong lớp vẫn còn hiện
tượng đi học muộn, còn có bạn nói chuyện riêng trong giờ học. Lớp 10 A4 đề nghị
nhà trường khen thưởng tập thể lớp.
Đoạn 2
Lớp 10 A4 tuy còn hiện tượng
đi học muộn, còn có bạn nói chuyện riêng trong giờ học, nhưng kết quả học tập
trong học kì vừa qua của lớp rất tốt: 100% đạt điểm trung bình từ 7, 5 trở lên,
có 16 bạn đạt điểm tối đa trong tất cả các môn thi học kì. Lớp 10 A4 đề nghị
nhà trường khen thưởng tập thể lớp.
Gợi ý:
- Hai đoạn văn có đề tài, chủ
đề giống nhau;
- Hai đoạn văn có trình tự
sắp xếp các ý khác nhau. Đoạn 1 trình bày ưu điểm trước, nhược điểm sau. Đoạn 2
trình bày nhược điểm trước, ưu điểm sau. Trong trường hợp người viết muốn đi
đến kết luận đề nghị nhà trường khen thưởng thì cách sắp xếp như đoạn 2 hợp lí,
thuyết phục hơn.
4. Xác định
các phương tiện liên kết câu trong các đoạn văn dưới đây và chỉ ra: Chúng thuộc
phép liên kết nào; Chúng có tác dụng gì.
a) Hôm sau,
vua ra cửa đông chờ đợi, chợt thấy một con rùa vàng từ phương đông lại, nổi lên
mặt nước, nói sõi tiếng người, tự xưng là xứ Thanh Giang, thông tỏ việc trời
đất, âm dương, quỷ thần. Vua mừng rỡ nói: “Điều đó chính cụ già đã báo cho ta
biết trước”. Bèn dùng xe bằng vàng rước vào trong thành.
(Truyện An Dương Vương và Mị
Châu – Trọng Thuỷ)
Gợi ý:
- Phương tiện liên kết “Vua”
được dùng theo phép lặp.
- Tác dụng: Liên kết giữa các
câu, tập trung sự chú ý vào nhân vật được nói đến trong lời kể.
b) Văn học
dân gian nằm trong tổng thể văn hoá dân gian ra đời từ xa xưa và tiếp tục phát
triển cho đến ngày nay (…). Ở Việt Nam, văn học dân gian có vị trí và vai trò
rất quan trọng. Trong hàng nghìn năm Bắc thuộc và ở các thời kì dân tộc chưa có
chữ viết hoặc chữ viết chưa phổ cập, văn học dân gian đã đóng góp to lớn trong
việc gìn giữ, mài giũa và phát triển ngôn ngữ dân tộc, nuôi dưỡng tâm hồn nhân
dân.
(Tổng quan nền văn học Việt
Nam qua các thời kì lịch sử)
Gợi ý:
- Phương tiện liên kết “Văn
học dân gian” được dùng theo phép lặp;
- Tác dụng: Liên kết giữa các
câu, tập trung sự chú ý vào đề tài của đoạn.
c) Một nhà
kia có hai anh em, cha mẹ mất sớm. Họ chăm lo làm lụng nên trong nhà cũng đủ
ăn. Rồi hai anh em lấy vợ. Nhưng từ khi có vợ, người anh sinh ra lười biếng,
bao nhiêu công việc nặng nhọc đều trút cho vợ chồng em.
Hai vợ chồng người em thức
khuya, dậy sớm, cố gắng làm lụng. Thấy thế người anh sợ em tranh công, liền bàn
với vợ cho em ở riêng.
Người anh chỉ chia cho em một
gian nhà lụp xụp ở trước cửa có cây khế ngọt. Còn người anh có bao nhiêu ruộng
đều cho làm rẽ, ngồi hưởng sung sướng với vợ. Thấy em không ca thán, lại cho là
đần độn, không đi lại với em nữa.
(Cây khế)
Gợi ý:
- “Rồi”, “nhưng”, “còn” được
dùng theo phép nối; ngoài tác dụng liên kết, “rồi” diễn đạt trình tự trước sau
của sự việc, “nhưng”, “còn” diễn đạt quan hệ đối chiếu, tương phản về nghĩa
giữa các câu.
- “Họ”, “thấy thế” được dùng
theo phép thế; ngoài tác dụng liên kết còn làm cho lời văn ngắn gọn, không bị
trùng lặp từ ngữ.
- “Người anh”, “người em”,
“hai anh em” được dùng theo phép lặp; ngoài tác dụng liên kết còn duy trì sự
chú ý vào nhân vật được nói đến trong lời kể.
5. Lựa chọn các phương tiện liên
kết thích hợp với vị trí […] và chỉ ra phép liên kết được sử dụng.
a) Trong suốt thời kì đấu tranh
chống ách thống trị của đế quốc phong kiến xâm lược, nhân dân ta đã nhiều phen
lật đổ chính quyền của bọn đô hộ. […] chỉ với chiến thắng Bạch Đằng của Ngô
Quyền năm 938 thì mới chấm dứt được ách thống trị của phong kiến phương Bắc và
mở đầu thời kì quốc gia độc lập.
(Theo sách Văn học Việt Nam
b) Văn học dân gian là một kho
tàng chẳng những quý báu về chất mà còn phong phú về lượng. Sự phát triển mạnh
mẽ […] ở nước ta có cơ sở từ những điều kiện lịch sử nhất định.
(Tổng quan nền văn học Việt Nam
c) Văn học chữ Hán có một số
lượng tác phẩm rất lớn. […] là những tác phẩm văn học chính luận và văn học
hình tượng thuộc đủ loại, viết theo thể tản văn, biền văn và vận văn.
(Tổng quan nền văn học Việt Nam
Gợi ý:
- (a): Nhưng – dùng theo phép nối.
- (b): của văn học dân gian -
được dùng theo phép lặp.
- (c): Đó - được dùng theo phép thế.
6. Phân tích các bình diện và
các phương tiện liên kết đã sử dụng trong bài viết số 5 của anh (chị).
Gợi ý:
- Các bình diện:
+ Bài viết đã thể hiện sự liên kết nội dung như thế nào?
+ Bài viết đã thể hiện sự liên kết hình thức ra sao?
- Các phương tiện liên kết: Bài viết đã sử dụng những phương tiện nào để
thể hiện sự liên kết nội dung và liên kết hình thức? Tác dụng của các phương
tiện liên kết ấy là gì?
Comments[ 0 ]
Post a Comment