Home » Ngữ-Văn-10 » Ngữ-Văn-10-tập-1 » THƠ HAI CƯ ( BA SÔ)

THƠ HAI CƯ ( BA SÔ)

Tuesday, December 6, 2016

THƠ HAI CƯ

( BA SÔ)

A.Mục tiêu bài học

Giúp HS:

- hiểu được thế nào là thơ Hai - cư.

- Cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong thơ hai - cư của Ba - sô.

B. Trọng tâm kiến thức - kĩ năng

1. Về kiến thức:

- Thơ hai - cư và đặc trưng của nó

- Thơ hai - cư của Ba - sô.

- Hình ảnh thơ mang tính triết lí, giàu liên tưởng.

2. Về kĩ năng:

- Biết đọc hiểu một bài thơ hai cư.

C. Phương tiện dạy học

- SGK, SGV, G/án + TLTK khác.

D. Pương pháp dạy học

- Đọc, gợi dẫn, TĐTL, phát vấn, giảng bình.

E. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp

2.Kiểm tra bài cũ

(?) Tại sao nói Thu Hứng không chỉ tả cảnh mùa thu, nói cảm xúc của tác giả về mùa thu mà còn thể hiện nỗi nhớ quê xa, tình yêu nhân dân và cuộc sống của nhà thơ

3. Bài mới:

Hoạt động của GV và HS	TG	Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Hd HS tìn hiểu chung về tác giả Ba -sô và thể loại thơ hai - cư.		I. Hướng dẫn tìm hiểu chung
GV: Gọi hs đọc tiểu dẫn		*1. Về tác giả Ba Sô*
-> Nhấn mạnh những điểm chính HS: đọc sgk.		- Quê ở I-ga, thuộc gia đình võ sĩ cấp thấp , 30 tuổi chuyển đến Tô-ki-ô sống và sáng tác thơ Hai cư với bút danh Ba Tiêu ( Ba Sô)
		- 10 năm cuối đời, đi khắp nước, viết du kí và làm thơ hai cư, mất ở Ô sa ca năm mới 50 tuổi
		- Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông đó là Lối lên mền Ô kư (1689)
		*2. Về thể thơ*
(?) *E biết gì về thể thơ hai cư?* HS: TĐTL & TL		- Là một trong những thể loại thơ truyền thống và độc đáo của Nhật Bản
		- Bắt đầu hình thành vào thế kỉ XVI, đến hết thế kỉ XVII thì đạt tới đỉnh cao - Thể hai cư còn được các nhà thơ Phương Tây tiếp thu và sáng tác bằng Tiếng A, P , Đ, TBN...
		- Hình thức thơ hai cư thuộc dạng ngắn nhất thế giới, cả bài chỉ gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn 5-7-5. Nguyên bản tiếng Nhật chỉ có một hàng (một câu thơ), phiên âm la tinh xếp thành 3 hàng - Dịch ra tiếng Việt thành 3 câu thường là 5-5-5 hoặc 4-5-3...ba dòng của đoạn thơ có các chức năng khác nhau + Dòng1: Giới thiệu + Dòng 2: Tiếp tục ý trên và chuẩn bị cho dòng 3 + Dòng 3: Kết lại ý thơ nhưng không rõ ràng, mở ra những suy ngẫm cảm xúc cho người đọc ngân nga, lan toả
GV dân dắt: Để hiểu rõ hơn về thơ Hai cu ->		II. Hướng dẫn tìm hiểu nội dung và nghệ thuật của từng bài thơ *Bài 1:*
(?) *Tìm qúi ngữ trong bài thơ?*		- Quí ngữ của bài: Mùa sương- mùa thu
(?) *Bài thơ nói lên cảm xúc gì?gợi cho em những liên tưởng và suy nghĩ gì?*		- Cảm xúc lưu luyến gắn bó , đất khách đất lạ hoá thành quê khi một thời gian sống gắn bó và xa cách
( ?) *Vì sao tác giả có cảm xúc ấy ?*		- Quê Ba Sô ở Mi-ê, ông chuyển tới sống ở Ê- đô từ năm 1672 và đến thờ điểm này ông làm bài thơ này là đã tròn 10 năm , ông mới có dịp trở lại thăm Mi-ê
(?) *Bài thơ gần với tứ thơ nào của nhà thơi CLV?*		-> *Gần với tứ thơ của nhà thơ CLV:* “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở Khi ta đi đất bỗng hoá tâm hồn” Nhưng cách biểu hiện tứ thơ ở đây rất súc tích, rất gợi không có những liên tưởng gián tiếp
		*Bài2:*
(?) *Xác định qúi ngữ* HS :xác định.		+ Quí ngữ: Chim đố quyên-mùa hè + Sự chuyển đổi cảm giác: âm thanh tiếng chim gợi nhớ kinh đô -.> ở kinh đô mùa hè- hiện tại mag nhớ kinh đô ngày xưa-kỉ niệm đã qua
(?) *Điểm chung giữa hai bài thơ này là gì?*		- Cả hai bài đều nói tới tình cảm gắn bó sâu nặng với mảnh đất mình đã và đang sống nhưng mỗi bài có cách thể hiện riêng
		*Bài 3:*
(?) *Bài thơ nói lên tình cảm gì của tác giả?*		- Tình cảm xót thương của người con khi mẹ không còn nữa - Quí ngữ: Làn sương thu- làn tóc mẹ
GV;Liên hệ với thực tế ở NB những năm đó		*Bài 4:* - Liên tưởng bắt nguồn từ thực tế. Tiếng vượn hay tiếng trẻ con khác thực sự và gió thu cũng như đang than khóc cho nỗi đau của con người
		*Bài5;*
(?) *Nội dung của bài 5 là gì?*		- Ước mơp cuat tác giả cho chú khỉ, cho trẻ em cho những người cơ nhỡ trong cơn hoạn nạn
(?) *xác định quí ngữ của bài thơ?*		*Bài 6:* - Quí ngữ: hoa anh đào - mùa xuân.
(?) *Bài thơ thể hiện triết lí gì?hãy chứng minh?*		- Triết lí sâu sắc: sự tương giao các sự vật, hiện tượng trong vũ trụ thiên nhiên
GV; Tương tự như vậy về nhà đọc hiểu bài 7-8 GV hướng dẫn
(?) *Thông qua phần vừa tìm hiểu hãy cho biết đặc điểm của thơ hai cư?*		III. Tổng kết *1. Nội dung* - Một phong cảnh, một sự vật cụ thể đều thể hiện một ý thơ, một xúc cảm suy tư của người viết.
		- Thời điểm được xác định theo mùa (quí ngữ) ->Mùa thu: mùa sương, chiều thu, gió thu -> Mùa hè: chim đỗ quyên, tiếng ve -> Mùa đông: Cánh đồng hoang khô -> Mùa xuân: hoa anh đào
		- Đó là thời điểm hiện tại, cảnh trước mắt , sự gắn bó sâu sắc của con người với thiên nhiên - Thiên nhiên và triết lí về thiên nhiên: tìm về cái đẹp trong những hình ảnh giản dị, bình thường của thiên nhiên - Thẫm đẫm tinh thần Thiền tông của Phật giáo và tinh thần văn hoá Phương Đông
(?) *E có nhận xét gì về nghệ thuật được sử dung trong bài thơ?*		*2. Nghệ thuật* - Thủ pháp tượng trưng: thể hiện một khoảng khắc của cảnh vật , khơi gợi - Ngôn ngữ dùng ít các tính từ trạng từ, cụ thể hoá sự vật,dùng nhiều danh động từ gợi tưởng tượng suy ngẫm - Mơ hồ là đặc điểm ngôn ngữ quan trọng của thơ hai cư