Home » Ngữ-Văn-10 » Ngữ-Văn-10-Tập-2 » PHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG

PHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG

Saturday, December 31, 2016

PHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG

( Bạch Đằng giang phú)- TRƯƠNG HÁN SIÊU

A.Mục tiêu bài học.

Giúp HS:

- Cảm nhận được nội dung yêu nước và tư tưởng nhân văn của bài Phú sông Bạch Đằng qua hoài niệm về quá khứ và lòng tự hào về truyền thống lịch sử của dân tộc.

- Nắm được đặc điểm cơ bản của thể phú, đặc biệt là những nét đặc sắc của Phú sông Bạch Đằng.

B. Trọng tâm kiến thức - kĩ năng

(Như chuẩn kiến thức - kĩ năng)

C. Phương tiện dạy học

- SGK, SGV, G/án + TLTK khác.

D. Phương pháp dạy học

- Đọc sáng tạo, gợi dẫn, TĐTL, Giảng bình + tích hợp KT lịch sử.

E. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ

3. Bài mới:

* Lời vào bài:

Bạch Đằng là một dòng sông nổi tiếng là nơi từng ghi dấu ấn những chiến thắng chiến công. Chỉ trong vòng 3 thế kỉ ( X-XIII) nơi đây đã trở thành niềm tự hào của quân dân Đại Việt . Và từ đó đến nay, dòng sông và những chiến công hiển hách đã là niềm cảm hứng hoài cổ hào hùng của bao thế hệ thi nhân. Bài BDDGP là một trong những tác phẩm như thế

Hoạt động của GV và HS	TG	Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Hd HS tìm hiểu tiểu dẫn		I. Tìm hiểu chung
GV: Gọi hs đọc tiểu dẫn HS đọc tiểu dẫn		1. Tác giả
(?) *Hãy phác thảo ~ nét chính về chân dung nhà thơ* ? HS: TLCH		- Là người từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình nhà Trần; là môn khách của THĐ
		- Tính tình cương trực học vấn uyên thâm, sinh thời được vua Trần và nhân dân rất kính trọng
(?) *E biết gì về dòng sông BĐ?*		2. Văn bản
*(?) Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ ?* HS: Dựa sgk, TL		*a. Hoàn cảnh sáng tác* - Được sáng tác khoảng 50 năm, sau chiến thắng Bạch Đằng
*(?)* *E biết gì về thể loại phú ?*		*b. Thể loại*
HS: TLCH GV: Diễn giảng		- Phú nghĩa đen là bày tỏ ra, thể loại này có nguồn gốc từ TQ - Có những đặc điểm: tả cảnh vật, phong tục , kể sự việc để bàn chuyện đời; miêu tả khoa trương hình tượng nghệ thuật tượng trưng cao độ, ngôn ngữ đậm đặc điển cố - Phú được chia làm hai loại: + Phú cổ thể + Phú Đường luật -> Phú Sông Bạch Đằng thuộc phú cổ thể.
GV: Gọi hs đọc - GV chú ý giọng đọc; Giải nghĩa từ khó		*c. bố cục*
(?) *Từ bố cục chung của bài phú. Hãy xác định bố cục của bài Phú sông Bạch Đằng?* HS: xác định bố cục		Gồm 4 đoạn: - Đoạn 1: Từ đầu....còn lưu - Đoạn 2: "Bên sông ...nghìn xưa ca ngợi " - Đoạn 3: Tuy nhiên ... chừ lệ chan’ - Đoạn 4:Khách cũng....hết"
CH. GV thuyết trình tìm hiểu cấu tứ
Hoạt động 2: Hd HS đọc hiểu vb		II. Đọc- hiểu văn bản
GV. Gọi hs đọc đoạn đầu (?) *Trong đoạn này nói về hình tượng nhân vật nào ?* HS: TĐTL &TL		1. Hình tượng nhân vật khách
(?) *E hiểu nhân vật khách ở đây là ai ?* HS: TL		*- Khách*: Chính tác giả hoặc do tác giả sáng tạo ra.
(?) *E có nhận xét gì về các hình ảnh không gian và thời gian trong đoạn này ?* HS: TĐTL &TL		- *Không gian nghệ thuật*
(?) *Nhân vật Khách đã đi qua những đâu?* HS: TĐTL &TL		+ Nhân vật khách đã đi qua những vùng đất nổi tiếng
(?) *E có nhận xét gì về ~ địa danh mà tác giả đã đi qua ?* HS: TL xem chú giải		-> Những địa danh lấy từ trong điển cố Trung Quốc => Không gian rộng lớn
GV: đây là loại địa danh tác giả chủ yếu đi qua bằng sách vở
		+ Địa danh đất Việt với những không gian cụ thể
		*- Thời gian:* nghệ thuật + Sự thay thế liên tiếp của không gian là hoá thân của thời gian tốc độ nhanh chóng
(?) *Tìm ~ từ chỉ tốc độ của thời gian ?* HS: TĐTL &TL		" sớm" " chiều" chỉ *tthời gian luân phiên liên tục*
(?) *Vậy mục đích dạo chơi phong cảnh của khách là gì?* HS: TĐTL &TL		*Mục đích*: Dạo chơi để thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên , nghiên cứu cảnh trí đất nước và bồi bổ tri thức
(?) *Qua đó em có nhận xét gì về nhân vật khách ?* HS: TĐTL &TL		->Tâm hòn khoáng đạt ,hoài bão lớn lao
GV : Đọc : " Đến sông BĐ...lưu"
(?) *Qua lời Phú của THS, bức tranh sông BĐ hiện lên ntn ?* HS: TĐTL &TL		* Bức tranh sông Bạch Đằng "bát ngát.....ba thu" -.> *một dòng sông thơ mộng, hùng vĩ*
(?) *Những câu thơ còn lại cho em cảm giác gì ?* HS: TĐTL &TL		*Song cũng rất vắng vẻ, ảm đạm, hoang vu hiu hắt*
( ?) *Trước cảnh tượng đó ,tâm trạng của tác giả ntn ?* HS: TĐTL &TL		*+ Tâm trạng tác giả: Vừa vui,* vừa *tự hào, vừa buồn đau, nuối tiếc*
GV: Phân tích diến biễn tâm trạng Vui trước cảnh sông nước hùng vĩ thơ mộng , tự hào trước dòng sông từng ghi bao chiến tích, buồn đau nuối tiếc vì chiến trường xưa oanh liệt nay trơ trọi hoang vu
(?) *Vì sao ông đứng lặng giờ lâu, vì sao buồn nuối tiếc?* HS: TĐTL &TL
GV Bình: Đó là tư thế sững lại trong động thía trữ tình đầy nhân bản		-> cảm hứng hoài cổ
(?) *Thông qua phần đầu của bài Phú cho em biết gì về tâm trạng của nhân vật khách ?* HS: TĐTL &TL (Hết tiết 1)		* Tiểu kết: Phần đầu của bài Phú dã hé mở ~ chiều tâm trạng khác nhau của nhân vật khách. Lời phú đã đi từ phơi phới sôi nổi đến những cảm xúc chiều sâu về con người và quá kghứ lịch sử của dân tộc
GV: Gọi hs đọc phần 2		2. Hình tượng các bô lão
( ?) *Các bô lão đến với nhân vật khách bằng một thái độ ntn?* HS: TĐTL &TL		- Nhiệt tình, hiếu khách
		*a. Lời kể*
(?) *các hình ảnh, sự kiện khí thế trận đánh lịch* *sử được các bô lão kể-tả ntn?* HS: TĐTL &TL		- Kể theo trình tự diễn biễn trận đánh, được diễn tả rất sinh động
(?) *Trong lời kể đó đã sử dụng những thủ pháp nghệ thuật nào ? Hiệu quả?* HS: TĐTL &TL		- *Nghệ thuật* : + Khoa trương, phóng đại, đối lập -> Tình thế trận đánh gay go, căng thẳng, ác liệt
		+ So sánh, liên tưởng, đặc biệt là dùng điển tích -> Làm nổi bật sự thất bại của kẻ thù
(?) *Các bô lão kể lại với giọng điệu ntn?* HS: TĐTL &TL		- *Giọng điệu*: đầy nhiệt huyết, tự hào là cảm hứng của người trong cuộc
(?) *E có nhận xét gì về lời kể ấy?* HS: TĐTL &TL		=> Lời kể không dài dòng mà súc tích, cô đọng, khái quát nhưng gợi lại kk của trận đánh hết sức sinh động Sử dụng ~ câu thơ dài ngắn khác nhau cho phù hợp với diễn biễn trận đánh
(?) *Sau lời kể về trận đánh làm nên ~ chiến công, các bô lão đã có ~ lời suy ngẫm, bình luận gì?* HS: TĐTL &TL		*b. Lời suy ngẫm, bình luận*
		- Nguyên nhân ta thắng, địch thua
(?) *Theo lời các bô lão thì vì sao ta thắng?* HS: TĐTL &TL		+ *Ta thăng* vì có : Thiên thời, địa lợi, nhân hoà
GV: giải thích
(?) *Trong ba yếu tố đó , yếu tố nào là quyết định ?* HS: TĐTL &TL GV: Phân tích		-> Khẳng định chiến thắng có được không chỉ do thiên thời địa lợi mà *cốt yếu nhất là nhân hoà, là đức lớn của con người*
(?) Chiến thắng sông B Đ có ý nghĩa nt?		*-> Ý nghĩa:* *Rửa nhục cho đất nước và tái tạo đất nước*
(?) *Vậy địch thua vì sao?* *Qua đó khẳng định chân lí gì?* HS: TĐTL &TL		*+ Địch thua: Vì " bất nghĩa tiêu vong*"
		*-> Chân lí: Anh hùng thì lưu danh thiên cổ, bất nghĩa thì tiêu vong*
(?) *Hai câu cuối ở đoạn hai có ý ng* HS: TĐTL &TL *hĩa gì?*		" Đến bên sông chừ hổ mặt-Nhớ người xưa chừ lệ chan" - Sự hổ thẹn cao quý của những nhân cách lớn -> Là nỗi nhớ về quá khứ huy hoàng, mà người xưa đã tạo ra
		3. Lời bình luận của khách
(?) *Tiếp lời của các bô lão, khách có lời ca mang nội dung gi?* HS: TĐTL &TL GV: hai vị Vua Trần		- Ca ngợi sự anh minh của " hai vị thánh quân"
(?) *Những lời ca cuối có ý nghĩa ntn?* HS: TĐTL &TL		- Khẳng định truyền thống chống giặc ngoại xâm hào hùng của dân tộc - Khẳng định chân lí về sức mạnh chính nghĩa - Thể hiện niềm tự hào dân tộc
(?) *Hoạc xong bài* *Phú để lại trong em những gì?* HS: TĐTL &TL		* Ghi nhớ: SGK?7
Hoạt động 3: Hd Hs tổng kết		III. Tổng kết:
(?) *Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật?* HS: TĐTL &TL		1. Nội dung - Bài Phú là sự hào quyện hai nguồn cảm hứng lớn:+ Cảm hứng yêu nước và lòng tự hào dân tộc, + Cảm hứng nhân văn thái độ trân trọng quá khứ và triết lí về sự trường tồn của con người có nhân , có nghĩa
(?) *Tại sao nói bài Phú sông Bạch Đằng là đỉnh cao của phú trung đại VN?* HS: TĐTL &TL		2. Nghệ thuật - Bài Phú là đỉnh cao của phú trung đại Việt Nam
GV: Hướng dẫn		IV. Luyện Tập Bài 2/7